Od wejścia w życie nowych przepisów minął nieco ponad 1 miesiąc, a od naszej ostatniej, wstępnej publikacji ws. Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (dalej będę używał skrótu: CRBR) niecały tydzień. Okazuje się tymczasem, że omawiana regulacja budzi dużo uzasadnionych wątpliwości.
Jestem właśnie świeżo po takiej rozmowie z doświadczonym przedsiębiorcą (specjalizującym się w usługach stoczniowych), który zatroskany czekających go obowiązków – ich wykonanie będzie przecież egzekwowane już od 13.04.2020 r. – próbował przebrnąć przez najnowsze przepisy.
Niestety poległ sromotnie..
Spróbujmy zatem przyjrzeć się podstawowym kwestiom.
Do jakich podmiotów odnosi się Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych?
To może zacznijmy od tego, do jakich podmiotów odnosi się CRBR?
Okazuje się, że CRBR gromadzi dane beneficjentów rzeczywistych jedynie spółek (a nie np. indywidualnych działalności gospodarczy, fundacji lub stowarzyszeń, choćby prowadziły działalność gospodarczą) i to też nie wszystkich, a spółek:
- jawnych,
- komandytowych,
- komandytowo-akcyjnych,
- z ograniczoną odpowiedzialnością,
- akcyjnych (z uwzględnieniem do marca 2020 tzw. prostych spółek akcyjnych), ale z wyjątkiem spółek publicznych.
Zwróć jednak uwagę, że obowiązek ewidencyjny związany z CRBR nie jest uzależniony ani od faktycznego rozmiaru spółki, ani wysokości jej kapitału, ani zatrudnionych osób. W praktyce dotyczy zatem wszystkich przedsiębiorstw prowadzących działalność w tej formie
Kim jest beneficjent rzeczywisty?
Przydałoby się teraz zdefiniowanie beneficjenta rzeczywistego.
Najprościej rzecz ujmując jest to osoba fizyczna, która jest decydentem w danej spółce. Ma ona sprawować rzeczywistą kontrolę nad spółką, niezależnie od zajmowanego stanowiska i to nawet wtedy gdy mogą być nieco schowani za wieloszczeblową (w tym międzynarodową) strukturą korporacyjną.
Ustawodawca ujął tę definicję w nieco bardziej rozbudowany sposób wskazując, że beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne:
- sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę, lub
- w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze bądź jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.
Przykład 1: XYZ sp. jawna ma trzech wspólników (każdy ze wspólników spółki jawnej może reprezentować spółkę samodzielnie). I każdy z nich będzie beneficjentem rzeczywistym.
Przykład 2: ABC sp. z o.o. ma jednoosobowy Zarząd w osobie Jana Kowalskiego. Jan Kowalski będzie zatem beneficjentem rzeczywistym.
Przykład 3: (ten kontrowersyjny politycznie 🙂
Za beneficjenta rzeczywistego w rozumieniu tej ustawy może być uznany Jarosław Kaczyński (Prezes PiS), który negocjował warunki inwestycji dot. budowy słynnych wieżowców w Warszawie dla spółki Srebrna.
W przypadku spółki (która ma osobowość prawną, a więc sp. z o.o. lub SA) beneficjentem rzeczywistym będzie dodatkowo:
- osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej;
- osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu;
- osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,
- osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy o rachunkowości, lub
- osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Ustalenie beneficjenta rzeczywistego w praktyce
W praktyce ustalenie beneficjenta rzeczywistego w wielu przypadkach będzie powodowało trudności.
Zalecam zatem niezwłoczną analizę struktury właścicielskiej spółki i jej wspólników pod tym kątem.
Przyda się przejrzenie wszelkiego typu porozumień lub umów precyzujących sposób zarządzania i reprezentowania spółki.
Trzeba przejrzeć umowy wspólników, porozumienia co do wykonywania prawa głosu, czy nawet umowy inwestycyjne, zastawnicze, powiernicze oraz przewłaszczenia udziałów na zabezpieczenie.
Jeszcze więcej pracy czeka spółki z kapitałem zagranicznym. A właściciele spółek i inwestorzy muszą pamiętać, że decyzja o inwestycji zapewniająca kontrolę nad daną spółką jest jednoznaczna z koniecznością przekazaniu tej informacji do 13 kwietnia 2020 roku do CRBR, czyli do wiadomości publicznej.
Mam nadzieję, że udało mi się choć trochę rozjaśnić ten temat 🙂
Jeżeli nie, to zapraszam Ciebie do lektury naszego Przewodnika (pt. „CRBR – Praktyczny Przewodnik dla spółek”), którego możesz pobrać w zakładce eBook.
Staraliśmy się w niej na przykładach pokazać również możliwe konfiguracje osób, beneficjentów rzeczywistych, które powinny być objęte zgłoszeniem.
Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych – praktyczny przewodnik dla spółek. Stan prawny 29.05.2020 r.
Na pewno będzie Tobie nieco łatwiej. Czyta się szybko 🙂
Patryk Zbroja
adwokat
Photo by Kaitlyn Baker on Unsplash
***
MEW – czas na realizację inwestycji
Czerwiec to okres pełny walnych zebrań i zgromadzeń różnego typu branżowych stowarzyszeń, ale również ciekawych i istotnych konferencji.
Podobnie jak w ubiegłych latach, uczestniczyłem – również jako przedstawiciel Zachodniopomorskiego Klastra Morskiego – w konferencji PSEW w Serocku (20-22.06.2023 r.) [Czytaj dalej…]
{ 19 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Jestem wspólnikiem spółki z o.o. Wraz z kolegą mamy po 50% udziałów. On jest prezesem, ja członkiem zarządu. Od początku WSZYSTKIMI kwestiami w firmie zajmuję się ja. Ja podpisuję umowy z kontrahentami, ja wysyłam podpisywane elektronicznym moim podpisem deklaracje VAT, itp. Żeby tego było mało za około 3 miesiące kolega ma odsprzedać mojej partnerce swoje udziały. Kto zatem jest beneficjentem rzeczywistym? Ja, on czy my obaj?
Marcinie, wszystko wskazuje na to, że wspólnie z kolegą jesteście beneficjentami rzeczywistymi.
Będziecie również po sprzedaży udziałów przez kolegę, o ile pozostanie członkiem zarządu. Jeżeli jednak sprzeda więcej niż 25 % udziałów w spółce, to beneficjentem stanie się również dodatkowo Twoja partnerka 🙂
Pozdrawiam,
Witam. A jeżeli jestem jedynym wspólnikiem, tj posiadam 100 % udziałów, rozumiem że także muszę zgłosić się jako beneficjent rzeczywisty ?
Tak. To jest podstawowy przykład 🙂
Dzień dobry,
spółka A jest właścicielem spółki B (ma 100% udziałów).
Jeśli dobrze rozumiem, to dla spółki B do CRBR należy zarejestrować:
1. właściciela (beneficjenta rzeczywistego) spółki A
2. prezesa zarządu spółki B (jest to jedyny członek zarządu)?
Spółka B posiada również prokurenta, którego rejestrować nie trzeba – prawda?
Ale czy zgłoszenia może dokonać owy prokurent? W jednych miejscach jest napisane, że zgłoszenia może dokonać reprezentant spółki, a w innych, że musi to być członek zarządu.
I ostatnie pytanie 😉
W spółce B dokonano zamiany miejsc – prezes zamienił się stanowiskami z prokurentem.
Wniosek do KRS jest złożony, ale na chwilę rejestracji w CRBR widnieje jeszcze stan poprzedni.
To kto powinien ten wniosek złożyć?
I kogo wpisać jako reprezentanta spółki? Nowego prezesa, czy starego?
Zagmatwana sytuacja 🙂
Pozdrawiam.
Andrzeju,
przepraszam, że z opóźnieniem – do CRBR wpisałbym nie tylko właściciela spółki A (o ile jest jeden), ale i Prezesa lub członków zarządu spółki A. Jeżeli prokurent ma rzeczywisty wpływ na podejmowanie decyzji w spółce (i to nie tylko wtedy gdy jest prokurentem samoistnym), to też bym go wpisał do CRBR. Jeżeli prokurent jest uprawniony do reprezentacji spółki, to oczywiście może dokonać sam zgłoszenia informacji do CRBR. Dane do CRBR zgłaszają osoby, które aktualnie mają prawo do reprezentacji spółki (czyli, jeżeli w KRS jest stary skład, to trzeba przedstawić uchwały powołujące nowy skład). Pozdrawiam
witam jestem prezesem w sp z o.o w której nie posiadam udziałów . Jest dwóch wspólników jeden ma 95% udziałów drugi 5 % jednak żaden z nich nie zasiada w zarządzie spółki . Kto w tym momencie jest beneficjentem rzeczywistym większościowy udziałowiec posiadający 90 % który nie podejmuje decyzji w społce i nie jest uprawniony do reprezentowania spółki na zewnątrz czy osoba zarządzająca spółką Czy w tym momencie prezes jest beneficjentem i reprezentantem ?
Krzysztofie, beneficjentem jest zarówno prezes zarządu, jak i większościowy wspólnik (musi mieć ponad 25 5 udziałów w spółce). Pozdrawiam
Witam
Moje pytanie dotyczy zmian członków zarządu a właściwiej wykreślenia odchodzących członków zarządu: 1) czy wpisujemy nowe zgłoszenie do CRBR wpisując nowy zarząd poprzez osobisty wpis nowych członków, czy też aktualizujemy obowiązujący wpis kasując dane starego zarządu i wpisując nowe dane. (w takim przypadku nie będzie śladu po starym wpisie). 2) Który zarząd dokonuje wykreślenia starych danych – (w myśl KSH odwołany zarząd nie ma do tego uprawnień) – jak zatem dopilnować wykreślenie danej osoby, by tam nie widniała latami w CRBR. Pozdrawiam
Krzysztofie, nieco z opóźnieniem 🙂 wydaje się, że wpisu powinien dokonywać aktualny zarząd (czyli ten nowy, a nie odwołany, który nie ma do tego uprawnień); natomiast wpis ma charakter aktualizacyjny, czyli wpisujemy raczej po prostu nowych członków zarządu (trzeba zerknąć jakie system narzuca dane w konkretnych okienkach
). Pozdrawiam
Spółka jawna ma trzech wspólników: udziały 45%, 45% i 10%. Każdy ze wspólników może reprezentować spółkę samodzielnie. Czy należy zgłosić tylko dwóch, czy wszystkich trzech, w związku z tym że wspólnik z 10% udziałem może reprezentować spółkę samodzielnie?
Czy należy zgłosić pracowników spółki, np. dyrektora, głównego księgowego, którzy mogą wywierać wpływ na działania spółki poprzez opiniowanie na podstawie swojej wiedzy określonych działań i przez to wpływać na podejmowane przez wspólników decyzje
Marto, wydaje się, że w spółce jawnej nie za bardzo możemy mówić o udziałach (jest to jednak spółka osobowa). Wydaje się jednak, że wszyscy 3 wspólnicy będą podlegali wpisowi do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, ze względu na możliwość samodzielnej reprezentacji spółki przez każdego z nich. A jeżeli zarówno dyrektor, jak i główny księgowy są faktycznymi decydentami w spółce, bądź wywierają decydujący wpływ (chociażby tylko pośrednio) na działania przez nią podejmowane, to założenie CRBR jest takie, że również oni powinni podlegać wpisowi do tego rejestru. Pozdrawiam
Dzień dobry,
jeśli można to proszę mi pomóc bo nie do końca rozumiem. Jestem prokurentem w Sp. z o.o., mam tez 3% udziałów, prokura samoistna czy ja też się muszę zgłosić do CRBR? Jeśli tak to jako kto? Reprezentant czy beneficjent czy może to i to?
Na ta chwilę Prezes Zarządu który jest 97% udziałowcem zgłosił siebie jako beneficjenta i reprezentanta. A co ze mną?
3 % udziałów to trochę za mało na beneficjenta, ale prokurent samoistny powinien być wpisany do Rejestru 🙂 Pozdrawiam
spółka jawna 6 wspólnikow (40,20,10,10,10,10) dwóch największych maja prawo rezprentowania . W części B2 tych dwóch reprezntujacych zaznaczam jako reprezentantów a jak ująć tych 10% w części b2 jako bezpośrednie uprawnienia właścicielskie .
Witam,
spółka komandytowa ( 10 % komplementariusz XYZ Sp. z o.o. i pozostała część udziałów komandytariusze: A – 46%, B – 22%, C-22%). W spółce XYZ Sp. z o.o w zarządzie jest osoba B i C.
Dodatkowo osoba A ma w XYZ Sp. z o.o. 52 % udziałów, osoba B ma w XYZ Sp. z o.o. 48 %
Osoba A w XYZ Sp. z o.o. sp. k. ma prokurę samoistną.
Kto w tym przypadku jest beneficjentem rzeczywistym a kto reprezentantem.
Dziękuję za wszystkie komentarze i zapytania. Niestety, z uwagi na sporo pracy w tym temacie, zwłaszcza w tym gorącym okresie. Jestem już jednak zmuszony zaprosić Was do zakładki eBook. Przedstawiliśmy tam sporo praktycznych wskazówek w przewodniku. A w przypadku dalszych wątpliwości jest również przewodnik z poradą prawną. Jesteśmy do dyspozycji 🙂 Pozdrawiam
Witam. A jeżeli jestem prezesem spółki , tj posiadam 100 % udziałów, ale mam od niedawna prokureta samoistnego i widnieje w krs rozumiem że także muszę zgłosić się jako beneficjent rzeczywisty i prokureta tez?pproszę o odpowiedź.
ODPOWIEDZ
Dzień dobry,
Co się dzieje w sytuacji podpisania kilku umów sprzedaży udziałów w spółce z o.o. w odstępach kilku dni (powiedzmy mniej niż 7) np. zmniejszając udziału z poziomu 90% do 80%, 70% i powiedzmy 50% udziałów, w wiec przy podpisaniu umów sprzedaży w krótkim czasie odpowiednio 10%, 10% i 20% udziałów. Czy zgłoszenie do CRBR powinno następować po każdym zdarzeniu (każdej umowie) czy wystarczy zgłoszenie po ostatniej umowie sprzedaży tj. przedstawiające wartość obecną (finalną) po wszystkich 3 umowach sprzedaży. Będę zobowiązany za komentarz w tej sprawie.
Pozdrawiam,