Słyszałeś zapewne o głośnych sprawach pożaru holownika ZEUS w porcie Sӧlvesborg, zatrucia załogi na statku NEFRYT po fumigacji ładunku w Abidżanie, czy też wypadnięcia za burtę i utonięcia kapitanów jachtu QUARK oraz jachtu ICHTIANDER.
Oprócz tragicznych skutków wypadki te mają jeszcze jedną cechę wspólną, wszystkie rozpatrywane były przez Państwową Komisję Badania Wypadków Morskich.
Państwowa Komisja Badania Wypadków Morskich (dalej będę używał skrótu „Komisja”) to organ stały i niezależny, działający w oparciu o ustawę z dnia 31.08.2012 r. przy ministrze do spraw gospodarki morskiej.
Do kompetencji Komisji należy prowadzenie badań wypadków i incydentów morskich, w których uczestniczyły np.: statek o polskiej przynależności, statek o obcej przynależności, jeżeli wypadek lub incydent nastąpił na polskich wodach, a także jeżeli Polska jest tzw. państwem istotnie zainteresowanym takim wypadkiem lub incydentem morskim (np. z uwagi na polską banderę statku uczestniczącego lub w przypadku, w którym polscy obywatele ponieśli śmierć lub ciężki uszczerbek na zdrowiu).
Co istotne, Komisja prowadzi postępowanie niezależnie od prowadzonych w tym samym czasie postępowań karnych lub innych postępowań mających na celu ustalenia winy lub odpowiedzialności. Sama nie rozstrzyga o tym kto jest winny lub odpowiedzialny. Celem jej działania jest bowiem ustalenie okoliczności i przyczyn wystąpienia wypadku lub incydentu morskiego dla zapobiegania im w przyszłości oraz poprawy stanu bezpieczeństwa morskiego.
Postępowanie przed Komisją (tzw. badanie) obejmuje zbierania i analizowanie dowodów oraz określenie czynników, które miały wpływ na zaistnienie danego wypadku lub incydentu morskiego, oraz ewentualne przygotowanie zaleceń dotyczących bezpieczeństwa.
Badanie kończy się raportem: tymczasowym, uproszczonym lub końcowym.
Raport tymczasowy sporządzany jest w sprawach zawiłych, w których sporządzenie i ogłoszenie raportu końcowego w terminie 12 miesięcy od dnia wypadku nie jest możliwe.
Raport uproszczony sporządza się i ogłasza w sprawach, w których wyniki badania nie przyczynią do zapobiegania wypadkom lub incydentom morskim w przyszłości.
Natomiast raport końcowy powinien zawierać:
1) zestawienie podstawowych faktów dotyczących wypadku lub incydentu morskiego, w tym informacje o rannych, ofiarach śmiertelnych lub zanieczyszczeniu środowiska;
2) określenie państwa bandery statku, jego właściciela, armatora, operatora oraz instytucji klasyfikacyjnej;
3) informacje dotyczące uczestniczących w wypadku lub incydencie morskim statków, ich wymiary i moc maszyn, a także informacje dotyczące członków załogi, w szczególności zakres ich obowiązków oraz okres zaokrętowania;
4) opis okoliczności wypadku lub incydentu morskiego;
5) analizę i uwagi dotyczące czynników, które przyczyniły się do wypadku lub incydentu morskiego, w tym czynników mechanicznych, ludzkich lub organizacyjnych;
6) opis wyników przeprowadzonego badania, w tym identyfikację kwestii dotyczących bezpieczeństwa i wniosków wynikających z badania;
7) zalecenia dotyczące bezpieczeństwa, gdy jest to uzasadnione charakterem sprawy.
Przed ogłoszeniem raportu końcowego Komisja przesyła projekt takiego raportu organom powołanym do badania wypadków istotnie zainteresowanych państwa oraz innym podmiotom, których dotyczy treść raportu. Taki zabieg ma umożliwić zgłoszenia uwag, które nie są jednak dla Komisji wiążące.
Już na pierwszy rzut widać podobieństwo treści takiego raportu do opinii biegłych w postępowaniach sądowych. Niestety, raport Komisji nie może stanowić dowodu w postępowaniu karnym albo innym postępowaniu mającym na celu ustalenie winy lub odpowiedzialności (np. w sprawie o zapłatę odszkodowania lub zadośćuczynienia). Sądy powszechne nie są również związane treścią takiego raportu i traktują go jako dokument prywatny lub co najwyżej fachową informację, która uzasadnia sporządzenie dodatkowej opinii biegłego w konkretnej sprawie.
Pojawia się oczywiście pytanie, czy taki stan prawny nie przedłuża prowadzonych postępowań sądowych. Z biegłymi z dziedziny gospodarki morskiej i przemysłu jachtowego jest przecież krucho. Jest ich niewielu, a terminy sporządzanych opinii są bardzo długie. Można byłoby zatem rozważyć postulat, czy raporty Komisji, po ewentualnym uzupełnieniu w toku postępowania sądowego, nie mogłyby stanowić jednak źródła tzw. dowodów eksperckich w zakresie okoliczności lub rekonstrukcji wypadków morskich.
Co ciekawe, jeszcze do niedawna siedzibą Państwowej Komisji Badania Wypadków Morskich była Warszawa (ul. Chałubińskiego 4/6).
Całkiem niedawno (od 1.06.2017 r.) nastąpiła jednak zmiana siedziby na Szczecin (z adresem przy Pl. Stefana Batorego 4 w tzw. Czerwonym Ratuszu, siedzibie Urzędu Morskiego).
Przeniesienie nastąpiło na podstawie zarządzenia nr 12 z dnia 15.03.2017 r. Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie zmiany regulaminu działania Komisji.
Podstawowe dane kontaktowe do zgłaszania wypadków i incydentów morskich pozostały jednak te same, tj. telefon alarmowy 664 987 987 oraz email: pkbwm@mgm.gov.pl.
Czy miałeś do tej pory do czynienia z badaniami prowadzonymi przez Komisję?
Jakie są Twoje doświadczenia?
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }