Zainteresowała mnie ostatnio zwiększona aktywność polityczna (zarówno rządzących, jak i przedstawicieli opozycji) w sprawie wprowadzenia zarządu komisarycznego w Polskiej Żegludze Morskiej.
Nie muszę przypominać, że PŻM to niewątpliwie jedno z najważniejszych dla gospodarki morskiej polskie przedsiębiorstwo.
Zgodnie z treścią oświadczenia organu założycielskiego (funkcję tę pełni po reformach aktualnie resort gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej), przyczyną decyzji była trudna sytuacja największego narodowego armatora, ciągły brak symptomów poprawy koniunktury na światowym rynku shippingowym, a także brak odpowiednich działań dotychczasowego kierownictwa Grupy PŻM.
Pełną treść oświadczenia uzasadniającego wskazaną decyzję można znaleźć tutaj.
Warto dodać, że Polska Żegluga Morska ma status przedsiębiorstwa państwowego, do którego znajdą przede wszystkim zastosowanie przepisy Ustawy (z 1981 r.) o przedsiębiorstwach państwowych.
Jak zatem wygląda ustanowienie zarządu komisarycznego okiem ustawodawcy?
art. 65 ust. 1 ww. ustawy:
„Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność ze stratą, organ założycielski w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych może wszcząć postępowanie naprawcze, ustanawiając nad przedsiębiorstwem zarząd komisaryczny”.
Warunkiem wszczęcia postępowania naprawczego i ustanowienia zarządu jest zatem prowadzenie działalności przez przedsiębiorstwo ze stratą.
Przy czym, nawet jeżeli przedsiębiorstw działa ze stratą, to organ założycielski nie ma obowiązku ustanawiania takiego zarządu, a jedynie ma takie uprawnienie.
To dwie pierwsze uwagi, które pojawiają się na wstępie.
Oczywiście spora część tej normy wymaga dodatkowej interpretacji w konkretnym stanie faktycznym:
1) co to znaczy prowadzić działalność gospodarczą ze stratą?
2) jak długo ta strata ma się utrzymywać przed podjęciem decyzji przez organ założycielski?
Odpowiedzi na te pytania wymagałaby szczegółowej analizy dokumentów źródłowych, a więc sprawozdań finansowych z działalności przedsiębiorstwa państwowego (za lata 2015 oraz 2016, które pewnie jeszcze nie jest gotowe) oraz wyniku audytu aktualnej sytuacji finansowej tego przedsiębiorstwa. Co istotne analiza powinna dotyczyć danego przedsiębiorstwa (tj. Polskiej Żeglugi Morskiej), a nie całej „Grupy PŻM” (składającej się przecież z wielu podmiotów, w tym głównie spółek prawa handlowego).
Warto na marginesie zauważyć, że wskazany na wstępie przekaz medialny dotyczący przesłanek wprowadzenia zarządu komisarycznego literalnie nie odpowiada warunkom przewidzianym w ustawie. Brak jest bowiem słowa o tym, że przedsiębiorstwo prowadzi działalność „ze stratą”.
Z drugiej jednak strony to organ założycielski decyduje, czy w konkretnym przypadku istnieją wystarczające podstawy ekonomiczne ustanowienia zarządu komisarycznego i ponosi odpowiedzialność za jego działalność, określając zasady sprawowania zarządu (powołanego zarządcy).
A jakie ma kompetencje zarządca?
Zarząd komisaryczny ustanawiany jest na czas oznaczony, a osoba sprawująca ten zarząd przejmuje kompetencje organów przedsiębiorstwa, z wyjątkiem:
1) przyjmowania i zatwierdzania sprawozdania finansowego;
2) dokonywania podziału wygospodarowanego zysku przez przedsiębiorstwo na fundusze oraz zasad wykorzystania tych funduszy.
Te kompetencje przejmuje bezpośrednio organ założycielski.
Osoba sprawująca zarząd komisaryczny powinna też niezwłocznie po jego ustanowieniu przedstawić organowi założycielskiemu do zatwierdzenia program naprawy przedsiębiorstwa i co trzy miesiące powinna przedstawiać sprawozdanie ze swojej działalności.
Organ założycielski może też w każdym czasie uchylić zarząd komisaryczny i zarządzić likwidację przedsiębiorstwa, jeżeli dalsze wykonywanie programu naprawczego nie rokuje poprawy gospodarki przedsiębiorstwa.
Natomiast koszty związane ze sprawowaniem zarządu komisarycznego obciążają przedsiębiorstwo państwowe (w tym wypadku PŻM).
W świetle tych uwag, wydaje się, że przekaz medialny przedstawiony do tej pory przez przedstawicieli organu stanowiącego oraz samego zarządcę komisarycznego nie jest zbyt precyzyjny i wymagałby zdecydowanie większej konkretyzacji, tak aby osoby zainteresowane (choćby pracownicy PŻM, partnerzy gospodarczy lub kontrahenci) mogły poznać okoliczności podjęcia takiej decyzji. Tym bardziej, że w planach postępowania naprawczego jest choćby redukcja zatrudnienia oraz istotne zmiany w portfelach zamówień nowych jednostek.
Oczywiście nie oznacza to, zwłaszcza przy założeniu, że organ stanowiący powinien znać najlepiej sytuację finansową podległego przedsiębiorstwa, że brak jest przesłanek do powołania zarządcy w tym przypadku.
Polityka polityką…
Niemniej – nie tylko jako prawnik – chętnie poznałbym szczegóły takiej decyzji.
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }