Miałem wczoraj – powszechną w stanie epidemii – videorozmowę, w której niby w żartach, ale znajomy przedsiębiorca zadał mi wieloaspektowe pytanie:
„Słuchaj, ale jak już będę beneficjentem tej Tarczy, to chyba nie muszę się już sam wpisywać do rejestru beneficjentów?„
Niby niewinne pytanie, ale ukryty sens poważny.
Kłopot w tym, że powszechne pojęcie „beneficjenta” (choćby jako tego, który korzysta z jednego z instrumentów finansowych przewidzianych w tzw. Tarczy Antykryzysowej) jest jednak zupełnie inne ustawowego pojęcia „beneficjenta rzeczywistego„.
I to właśnie to ostatnie pojęcie od kilku tygodni budzi poważne wątpliwości niemal wszystkich przedsiębiorców, zwłaszcza tych zarządzających spółkami prawa handlowego.
O co chodzi?
Dla przypomnienia – od 13 października 2019 r. obowiązują nowe przepisy Ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Regulują one zarówno powstawanie, jak i funkcjonowanie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).
Zgodnie z tymi regulacjami, spółki handlowe powinny zgłosić formalnie informacje o swoich beneficjentach rzeczywistych, czyli osobach które rzeczywiście sprawują kontrolę w firmie. Szacuje się, że obowiązek ten zostanie nałożony na około 450 tysięcy spółek prawa handlowego (osobowych i kapitałowych).
Co warte podkreślenia, obowiązek ten nie dotyczy osób fizycznych prowadzących indywidualną działalność gospodarczą, ani spółek cywilnych (ściślej wspólników spółek cywilnych).
Należy przypomnieć, że wpisu dokonuje osoba uprawniona do reprezentacji podmiotu, którego dane, a raczej dane tego, kto jest jego beneficjentem rzeczywistym powinny znaleźć się w Rejestrze. Będzie to zatem zwykle wspólnik w spółce osobowej lub zarząd w spółce kapitałowej, choć w konkretnych przypadkach grono osób podlegających wpisowi może być szersze (np. prokurent).
Jeżeli chciałbyś dokładnie prześledzić ten temat oraz poznać przykładowe warianty ustalania beneficjentów rzeczywistych, to zapraszam Ciebie do lektury naszego Przewodnika (pt. „CRBR – Praktyczny Przewodnik dla spółek”), którego możesz pobrać w zakładce eBook.
Zachęcam Ciebie do lektury tej publikacji.
Starałem się w niej na przykładach pokazać również możliwe konfiguracje osób, beneficjentów rzeczywistych, które powinny być objęte zgłoszeniem.
Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych – praktyczny przewodnik dla spółek. Stan prawny 29.05.2020 r.
A teraz trochę przepisów sankcjonujących brak spełnienia tego obowiązku (poświęciliśmy temu w Przewodniku cały rozdział), ale niestety polityka represji wobec braku wykonania tych obowiązków aż razi swoją surowością…
Oczywiście, zgłaszane do CRBR dane powinny odpowiadać rzeczywistości. Zgłoszenie – opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP – powinno zawierać oświadczenie osoby zgłaszającej o prawdziwości zgłaszanych informacji. Oświadczenie takie jest składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, zagrożonego karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.
Dodatkowo osoba, która zgłasza i aktualizuje dane, ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do CRBR danych nieprawdziwych, a także za niezgłoszenie w ustawowym terminie danych i zmian danych objętych wpisem do rejestru. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą osoba zgłaszająca i aktualizująca informacje o beneficjentach rzeczywistych nie ponosi odpowiedzialności.
Ustawodawca zaznaczył też, że spółki, które są zobligowane do zgłoszenia informacji, takich jak dane identyfikacyjne czy dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółek, nie dopełniły obowiązku w terminie wskazanym w ustawie, podlegają karze pieniężnej do 1 000 000 zł lub nakazowi zaprzestania określonych czynności.
Przewidziana jest dalej możliwość nałożenia kary na osobę zarządzającą, odpowiedzialną za przestrzeganie Ustawy. Sankcja ta może przybrać formę zakazu pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym bądź kary pieniężnej w wysokości nawet 1.000.000 zł.
Warto również zwrócić uwagę, ze poza samym faktem nałożenia kary finansowej na przedsiębiorcę, spółka poniesie również konsekwencje wizerunkowe lub gospodarcze.
Za niespełnienie ustawowych obowiązków, przewidziano bowiem szereg dodatkowych konsekwencji o charakterze administracyjnym:
- publikacja informacji o instytucji obowiązanej oraz zakresie naruszenia przepisów ustawy przez tę instytucję w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych;
- nakaz zaprzestania podejmowania przez instytucję obowiązaną określonych czynności;
- cofnięcie koncesji lub zezwolenia albo wykreślenie z rejestru działalności regulowanej;
- zakaz pełnienia obowiązków na stanowisku kierowniczym przez osobę odpowiedzialną za brak zgłoszenia danych lub nienależyte zgłoszenie
Przykład: w przypadku nałożenia przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej kary pieniężnej w wysokości 1 000 000 zł, spółka taka będzie zobowiązana do przekazania informacji o naruszeniu Ustawy przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowania terroryzmu bankom z którymi współpracowała dotychczas.
Mało tego, sankcje finansowe są również przewidziane dla osób fizycznych, które – będąc:
- beneficjentami rzeczywistymi lub wspólnikami, w tym akcjonariuszami, instytucji obowiązanych,
- osobami prowadzącymi działalność w zakresie, o którym mowa ustawie,
- osobami zajmujące kierownicze stanowiska w instytucjach obowiązanych,
– nie dopełnią obowiązku przedstawienia zaświadczenia, że nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Mogą wtedy podlegać karze pieniężnej w wysokości do 10 000 zł.
Wreszcie, co wydaje się co najmniej niezrozumiałe, ustawodawca nie przewiduje w przypadku CRBR instytucji „czynnego żalu”. Brak zatem będzie możliwości uchylania się od odpowiedzialności poprzez niezwłoczne zgłoszenie odpowiedniej informacji.
Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych został stworzony celem przeciwdziałania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu. Jednak przepisy wprowadzające realizację tego obowiązku są dość nieprecyzyjne i wymagają dokładnej analizy struktury osobowej każdej spółki. A błędy mogą niestety słono kosztować.
Mam jednak jedną dobrą informację!
Początkowo, spółki, które zostały wpisane do KRS przed dniem 13 października 2019 r., miały obowiązek zgłosić informacje o beneficjentach rzeczywistych do 13 kwietnia 2020 r.
Czyli od 14 kwietnia 2020 r. (zaraz po Świętach Wielkanocnych), zaniedbania w tej sprawie mogły być już surowo egzekwowane.
Ale, z uwagi na stan epidemiczny, w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej od 1.04.2020 r. obowiązuje przepis, który odracza termin wykonania ww. obowiązków do dnia 13 lipca 2020 r.
Masz zatem jeszcze 3 miesiące na dobre przygotowanie zgłoszenia do CRBR.
No i w sumie w tym sensie jesteś również beneficjentem ww. Tarczy, o którym wspomniałem na początku 😉
Uważaj jednak. Musisz pamiętać o zasadzie, że podmioty, które zostały lub zostaną wpisane do KRS po 13 października 2019 r., mają obowiązek zgłosić dane beneficjenta rzeczywistego nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu do KRS lub daty odpowiedniej zmiany.
I tutaj żadnego przedłużenia terminu nie ma.
{ 9 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Witam
Jaką odpowiedzialność w rzeczywistości ponosi beneficjent rzeczywisty?
Poza karami za brak wpisania beneficjentów rzeczywistych w internecie nie można nic znaleźć na temat odpowiedzialności takiego beneficjenta rzeczywistego.
Dziękuję za odpowiedź
Dzień dobry, istotą wpisywania informacji o beneficjentach rzeczywistych do rejestru jest tak naprawdę możliwość wyszukania dokładnych i aktualnych o nich danych – przynajmniej takie są założenia ustawodawcy. W rzeczywistości pojęcie odpowiedzialności beneficjenta rzeczywistego ściśle powiązane jest z pojęciem instytucji obowiązanej (enumeratywnie wymienione są one w ustawie) oraz sprawowanej przez nią kontroli. Beneficjenci rzeczywiści będą figurować w rejestrze, a każdy kogo ustawa zobowiązuje do weryfikacji danych, będzie miał obowiązek sprawdzać te dane i podejmować uzasadnione czynności w celu weryfikacji tożsamości beneficjenta (czyli np. bank – jako instytucja obowiązana – będzie sprawdzać w rejestrze dane spółki, w tym dane dotyczące beneficjentów rzeczywistych, podczas otwierania rachunków bankowych). To, że ktoś jest beneficjentem rzeczywistym samo przez się nie naraża go na odpowiedzialność, ale rejestr ułatwia upoważnionym organom namierzenie powiązań lub pozycji, zwłaszcza w przypadkach naruszenia prawa. Tak chyba należałoby interpretować ten system 🙂 Pozdrawiam
Trudno zrozumieć, co faktycznie było istotą ustawodawcy w zakresie konieczności powielania danych z systemu Krajowego Rejestru Sądowego Ministerstwa Sprawiedliwości do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych Ministerstwa Finansów.
Jaka data jest wiążąca dla spółek założonych po 13 paź∂ziernika 2019r. – data wpisu w KRS, czy data doręczenia postanowienia referendarza o dokonaniu wpisu.
Przecież przed doręczeniem postanowienia o wpisie nie wiemy, że został on dokonany.
Magdo, zgodnie z art. 60 ustawy w przypadku spółek wpisanych do KRS po 13 października 2019r. informacje do CRBR są zgłaszane nie później niż w terminie 7 dni od dnia wpisu ww. spółek do KRS, a w przypadku zmiany przekazanych informacji – w terminie 7 dni od ich zmiany. Do biegu terminów, nie wlicza się sobót ani dni ustawowo wolnych od pracy.
W przypadku pierwszego zgłoszenia, datą zdarzenia jest data wpisu do KRS, możemy się dowiedzieć śledząc np. KRS online 🙂
Pozdrawiam
Witam,
Mam pytanie, po jakim czasie od momentu zgłoszenia do CRBRZ, można zobaczyć to zgłoszenie w rejestrze.
Bo uściślając temat; zgłoszenie zostało dokonane, pobrane UPO, ale klikając na
„Wyszukaj beneficjenta lub spółkę w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych” wyświetliła się informacja ” brak wpisów”
Dziękuję za odpowiedź.
Trudno wyczuć… Maksymalny czas przewidziany przez rozporządzenie ministra finansów do udostępnienia informacji o beneficjentach rzeczywistych to 5 minut od złożenia wniosku (w przypadku wniosku o informację według stanu na moment ich udostępnienia) oraz „do końca następnego dnia roboczego po złożeniu wniosku” (w przypadku wniosku o informacje dla określonego przedziału czasowego).
W praktyce system teleinformatyczny CRBR realizuje wnioski o informacje złożone za pośrednictwem strony internetowej systemu teleinformatycznego na bieżąco – wyniki udostępniane są w ciągu kilku sekund (w zależności od rodzaju połączenia sieciowego i urządzenia, z którego korzysta składający wniosek, tzw. „załadowanie strony” może być dłuższe lub krótsze zależnie od lokalnych warunków).
Możliwe, że w tym przypadku wystąpiła jakaś awaria techniczna, bądź rejestracja została wykonana nieprawidłowo…
Pozdrawiam
Dzień dobry,
Pytanie dot. formalnych procedur. Byłem syndykiem spółki akcyjnej (Spółka Skarbu Państwa w 100 %).Postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2020 r. Sąd stwierdził zakończenie postępowania upadłościowego. Postanowienie to uprawomocniło się 02 czerwca 2020 r. W dniu 24 czerwca 2020r. złożyłem wniosek KRS-X2 o wykreślenie podmiotu z KRS. Jak w takim przypadku na dzień dzisiejszy powinienem postępować formalnie w przedmiocie wskazania BR. Z góry dziękuję.
Z poważaniem Piotr K.
Piotrze,
Ciekawy temat. Spółki będące w stanie likwidacji lub upadłości również mają obowiązek zgłaszania informacji do CRBR. Obowiązek zgłoszenia spoczywa na osobach uprawnionych do reprezentacji spółki zgodnie z zasadami przewidzianymi w KSH, czyli wydaje się, że również na Tobie, jako syndyku.
Ustawowa definicja beneficjenta rzeczywistego stanowi katalog otwarty, a wyliczenie potencjalnych beneficjentów rzeczywistych ma charakter przykładowy. Beneficjentem rzeczywistym będzie każda osoba fizyczna sprawująca bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad spółką poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę (czyli również syndyk).
Pozdrawiam